Auteursrechten

Auteursrecht

Een componist die maanden hard gewerkt heeft aan een nieuw concertwerk, wil hier natuurlijk voor beloond worden. En dat is nu precies wat het auteursrecht doet. 

Om beschermd te zijn door het auteursrecht, moet het werk aan 2 voorwaarden voldoen:  

• Het werk moet origineel zijn: d.w.z. een creatie waar iets persoonlijks in ligt, een eigen intellectuele schepping. 

• Het werk moet concreet zijn: denk maar aan muziek die in een partituur is uitgeschreven. Een idee dat nog niet werd uitgewerkt, zal nog niet beschermd worden.  

Naburige rechten

Naburige rechten zijn de rechten van de uitvoerende kunstenaars (bv. muzikanten, dansers, dirigent), producenten (bv. platenmaatschappijen en filmproducenten) en omroeporganisaties (bv. VRT). Bijvoorbeeld: als het Belgian National Orchestra een werkt uitvoert en dit vastlegt op cd, dan zal deze uitvoering beschermd zijn door de naburige rechten.

Een combinatie van beide is uiteraard ook mogelijk: als een componist de muziek zelf schrijft én uitvoert, dan komen zowel de auteursrechten en de naburige rechten aan deze persoon toe.

De vergoeding die je betaalt wanneer je opgenomen muziek speelt in een publiek toegankelijke ruimte (bv. horeca- of handelszaak, evenement) heet de Billijke Vergoeding. Deze wettelijke licentie is een financiële compensatie voor het gebruik van het muzikale repertoire van uitvoerende kunstenaars/artiesten en muziekproducenten.

Vervaldatum

Op deze rechten staat wel een vervaldatum.   

• Auteursrechten gelden tot 70 jaar na het overlijden van de auteur/componist. Let wel: als er een arrangement van het werk bestaat, dan is deze bewerking op haar beurt tot 70 jaar na het overlijden van de bewerker beschermd.  
• Ook naburige rechten hebben een beperkte beschermingstermijn. Voor muziekopnames geldt er een beschermingsduur van 70 jaar.  

Na deze periode vallen de werken binnen het 'publiek domein'. 

Binnen de amateurmuzieksector moeten muzikanten, verenigingen, organisatoren ... rekening houden met onder andere volgende rechten van de auteur/componist: 

• Reproductierecht: dit gaat over het (laten) verveelvoudigen van tastbare exemplaren. Zo kan je partituren niet zomaar kopiëren of uitlenen. Hiervoor heb je steeds de toestemming nodig van de componist of uitgeverij. 

• Publiek mededelingsrecht: dit gaat over (niet-tastbare) publieke uitvoeringen van een werk. Je mag dus niet zomaar werken uitvoeren op een concert of muziek afspelen in een café, bij de kapper ... zonder hiervoor een vergoeding te betalen.  

Collectieve beheersvennootschappen

Hoe kan een componist zorgen voor een correcte inning van de eigen auteursrechten? Wat je zelf doet, doe je beter… maar in dit geval is dit toch een onmogelijke opgave. Hoe kan een componist te weten komen waar in België, of zelfs Europa en de wereld, een werk wordt gespeeld?  

Ook een orkest dat een concert brengt met werken van verschillende componisten, kan moeilijk met iedereen contact opnemen om toelating te vragen.  

Hiervoor dienen de collectieve beheersvennootschappen Sabam, Play Right en Simin.  

• Sabam sluit contracten af met auteurs, componisten en uitgevers om tegen vergoeding toe te zien op de correcte naleving van de auteurswetgeving. Van zodra een werk is aangegeven, zorgt Sabam voor de inning en verdeling van de auteursrechten.  
• Datzelfde doet PlayRight voor de naburige rechten van uitvoerende kunstenaars (billijke vergoeding). 
• SIMIM int en verdeelt dan weer de naburige rechten van de muziekproducenten (billijke vergoeding).  

De inning gebeurde vroeger door deze drie spelers afzonderlijk. Om aangiftes en betalingen administratief te vereenvoudigen en een efficiëntere dienstverlening aan te bieden, is er sinds 1 januari 2020 het eengemaakt platform Unisono. Via dit platform worden nu alle auteursrechten en naburige rechten geïnd.

Hoe en wat te betalen?

Organiseer je een concert? Vraag dan tijdig een licentie aan voor de werken van je concertprogramma via MyUnisono. Je kunt via dit platform ook een simulatie maken om op voorhand een zicht te krijgen op de kosten.

Voor de sector van de amateurmuziek vermelden we nog dat een speciaal tarief 207 van toepassing is. 

Meer info?

Bekijk de filmpjes van Sabam over auteursrechten:

1. Wat doet Sabam?
2. Waarom auteursrechten betalen?
3. Wat is er allemaal beschermd door het auteursrecht?
4. Waar komt het geld vandaan?
5. Hoe wordt het geld verdeeld?

Zoals we hierboven al vermeldden, heb je voor elke reproductie van een werk de toelating nodig van de auteur/componist of de uitgever. In de praktijk is het nemen van kopies vaak een noodzaak. Toch is het onbegonnen werk om voor elk muziekstuk een aparte toelating aan te vragen. Daarom werd SEMU opgericht.  

Door bij SEMU een licentieovereenkomst af te sluiten, kan je tegen een jaarlijkse vergoeding onder heel strikte voorwaarden kopies nemen. Neem een kijkje op www.semu.be om meer te weten te komen over de licentie, de werking en het repertoire. 

Op concerten gebruiken verenigingen soms filmbeelden om de muziek te ondersteunen. Maar ook die beelden mag je niet gebruiken zonder toelating van de producent.  

De rechten voor vertoning – in Vlaanderen en Brussel – vraag je aan bij Bevrijdingsfilms. De tarieven voor het tonen van korte fragmenten zijn niet dezelfde als voor een echte filmvertoning. De prijzen hangen af van de fragmenten en de verdeler die ze in handen heeft. Je houdt het best rekening met een forfaitaire prijs van 50 à 150 euro in totaal. Neem contact op met Bevrijdingsfilms voor een offerte op maat.

Let wel! Naast de verschuldigde vertoningsvergoeding dient ook nog steeds auteursrecht betaald te worden aan Sabam voor de in de film verankerde muziek of, in geval van een filmconcert, voor de filmmuziek die live gebracht wordt.